Dirk (Dick) Renes
1912-2000, Fotograaf
Dirk (Dick) Renes werd geboren op 17 juli 1912 in Emmerich en overleed op 18 december 2000 in Arnhem. Zijn vader is Willem Renes (1884-1939), machinist bij de Nederlandse Spoorwegen, en zijn moeder Steventje Honders (1885-1975). Hij huwde te Arnhem op 22 december 1943 Christina (Stien) Johanna van den Barg (Arnhem 4 oktober 1916-Arnhem 10 februari 2000). Het huwelijk bleef kinderloos.
http://www.historici.nl/media/bwg/images/6/-037.jpg
Dick Renes (links) en zijn medewerker A.P. Rozie in studio 1 in de jaren ’60 (foto: A.P. Rozie)

Sinds zijn twaalfde jaar was Dick Renes geboeid door het vak van reclameontwerper. Renes volgde zijn opleiding tot grafisch ontwerper aan de Academie Kunstoefening in Arnhem in het begin van de jaren ’30. Hij ontwierp in 1932 samen met andere leerlingen een groot verlicht reclamebord op een tram van het gemeentelijk trambedrijf. Vier jaar later won hij de prijsvraag voor het ontwerpen van een affiche voor de Arnhemse zomerfeesten. Renes was ook verantwoordelijk voor de originele reclamewagen die het wonen in Arnhem-Zuid voor de Tweede Wereldoorlog propageerde. Na zijn afstuderen had Renes een tijd lang een teken- en schilderatelier in een pand aan de Korenmarkt. Hier organiseerde hij met studievrienden een modeltekenclub, waaraan onder andere ook de latere beeldhouwer Henk Vreeling deelnam. Voordat Renes zich vestigde als vrije reclamefotograaf werkte hij twee jaar als grafisch ontwerper bij betonfabriek De Meteoor in Rheden. Zijn eerste fotostudio (‘Studio Renes’) was gevestigd in de Arnhemse Alexanderstraat 74, waar hij sinds 1925 met zijn ouders woonde.

Renes zou in zijn professionele leven hinder blijven ondervinden van een ernstige ziekte die hij als kind had opgelopen. Ten gevolge van een polio-infectie liep hij enigszins moeizaam. Ook kampte Renes met gehoorproblemen, die hem bij zijn werk als vrijgevestigd fotograaf wel eens hinderden, onder meer tijdens besprekingen met opdrachtgevers.

Zijn fotostudio werd tijdens en na de Slag om Arnhem geplunderd en vernield door de Duitse bezetter. Renes bevond zich in deze periode als evacué in Apeldoorn. Hij kreeg direct na terugkeer in Arnhem opdracht om de verwoestingen te fotograferen. Zijn donkere kamers had hij tijdelijk in ‘De Raaphorst’ op de hoek van de Velperweg en de Raapopseweg in Arnhem. Renes was verantwoordelijk voor de vormgeving van het officiële gedenkboek uit 1946 over de Slag om Arnhem, dat was samengesteld in opdracht van de gemeente. In juni 1946 verhuisde Studio Renes naar de Bouriciusstraat 18 in Arnhem.

Omstreeks 1958 werkten in zijn zaak vier medewerkers: een administratieve kracht, een tekenares en twee fotografen/laboranten. Renes legde zich vooral toe op grafische reclameontwerpen en commerciële, industriële en productfotografie. Hij fotografeerde hoofdzakelijk architectuur, interieurs en exterieurs van zakelijke en industriële panden en stadsgezichten. Studio Renes was niet alleen een gevestigde naam in Arnhem en omgeving. Dick Renes fotografeerde met zijn Rolliflex- en Cambocamera’s voor opdrachtgevers door heel Nederland. Tot de opdrachtgevers van de fotostudio behoorden onder andere Billiton, Daalderop, De Vries Robbé, betonfabriek De Meteoor, Hazemeyer in Hengelo (elektriciteitskasten), de Nato Taptoe en leveranciers van de kernreactor in Petten. Ook voor de gemeente Arnhem maakte Studio Renes onder andere foto’s voor voorlichtingsbrochures en andere public-relationsuitgaven. Veel van zijn opdrachten verwierf hij via mond-op-mondreclame.

In augustus 1971 droeg Renes zijn zaak over aan fotograaf Hans Zweers. In dezelfde maand was hij met zijn vrouw in Doorwerth gaan wonen. Renes tekende en schilderde graag, onder meer stillevens. Na zijn pensionering gaf Renes tekencursussen voor onder andere de Stichting Welzijn De Bries (Renkum) en middelbare scholen. Verschillende van zijn werken zijn bij familieleden en kennissen terechtgekomen.

Renes viel op door zijn fysieke voorkomen: een lang en mager postuur met een iets voorovergebogen houding. Zijn werknemers typeerden hem als een vriendelijke en gemoedelijke persoonlijkheid. Hij trad niet gauw op de voorgrond en kwam op derden enigszins bescheiden over. Renes was geen nationaal bekende fotograaf. Zijn genre was hiervoor te technisch en hij miste de ambitie om zijn werk op grote schaal te exposeren. Maar zijn foto’s getuigen van een groot technisch vakmanschap en originaliteit, minder van artisticiteit. Renes maakte bijvoorbeeld enkele indringende foto’s van het in de Tweede Wereldoorlog verwoeste Arnhem.

Een deel van zijn collectie is na zijn pensionering verloren gegaan. Het Gelders Archief beheert ongeveer 5500 foto’s en negatieven van Renes, die betrekking hebben op Arnhem, hoofdzakelijk over de periode 1946-circa 1968 (aanwinst in 1983). Een ander deel van zijn fotoverzameling is in bezit van fotograaf Joost van der Zeyden. Renes’ foto’s (150 glasnegatieven) van spoorwegen en treinen zijn via zijn vroegere werknemer A.P. (Ton) Rozie terechtgekomen bij particuliere spoorwegliefhebbers.

Werken

  • De Slag om Arnhem. September 1944-april 1945, Hengelo [1946], (samenstelling, ontwerp en tekeningen: Studio Renes)
  • Bronnen

    • Gelders Archief (Arnhem), Archief Dick Renes 6179
    • Gelders Archief (Arnhem), Fotoarchief Renes, doosnrs. 274-300
    E. Pelzers
    Uit: Biografisch Woordenboek Gelderland, deel 6, Bekende en onbekende mannen en vrouwen uit de Gelderse geschiedenis. Redactie: drs. I.D. Jacobs (eindredactie), drs. C.A.M. Gietman, drs. R.M. Kemperink, dr. J.A.E. Kuys, E. Pelzers en dr. P "van Wissing .W.". Verloren, 2007, pagina's 109-110.